Κάντε κλικ στην παραπάνω εικόνα για να ξεφυλλίσετε, να συμβουλευτείτε, να διαβάσετε το τρισδιάστατο βιβλίο.

Ο παππούς μου, ο ποιητής Θανάσης Κωσταβάρας

Οι μαθήτριες του Γ3 Έλενα Κωσταβάρα και Έλενα Παπαδοπούλου παρουσιάζουν εργοβιογραφικά στοιχεία για τον παππού της πρώτης, έναν από τους σημαντικότερους ποιητές της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Μαζί με τους Άρη Αλεξάνδρου, Μανόλη Αναγνωστάκη, Τάσο Λειβαδίτη, Τίτο Πατρίκιο και άλλους εξέφρασε το ψυχικό αποτύπωμα της Κατοχής, της Αντίστασης, του Εμφυλίου μετουσιώνοντας το όραμά του για κοινωνική δικαιοσύνη σε στίχους. Το έργο του, μαθητεία αξιοπρέπειας και αέναης ενδοσκόπησης για τη διάψευση των προσδοκιών, διακρίνεται από αγωνία και εξομολογητικό τόνο:

Έψαχνα μέσα στις λύπες μου, να βρω τʼ αρχαία φτερά μου.



Μα στα όνειρά μου χιόνιζε πάντα.

Κι ήμουνα μόνος στον κόσμο.



Ήμουνα μόνος κι απελπισμένος



σʼ έναν κόσμο που περνούσε πλάι μου αδιάφορος.

Όπως όταν περνάει μέσα στη νύχτα ένα πλοίο κατάφωτο.



Με τις ορχήστρες του στα σαλόνια να παίζουν.

Κι έτσι, αργά και σίγουρα κι επιβλητικά



περνάει πλάι σʼ έναν ναυαγισμένο και χάνεται.

[Το ημερολόγιο της αυριανής εξορίας, 1995]

Όπως έγραψε σε σχετικό κριτικό σημείωμά της η σύζυγός του, Αγγελική Κωσταβάρα, η «ποίηση της ήττας» (όρος του ποιητή Βύρωνα Λεοντάρη στο περιοδικό Επιθεώρηση Τέχνης το 1963, εμπνεόμενος και από ποιητική συλλογή του Κωσταβάρα) αποτελεί επώδυνη διαδικασία αυτογνωσίας, αλλά και «υπερβατική δύναμη του ηττημένου ανθρώπου να συνεχίσει εσωτερικά την αντίσταση, να μην καταρρεύσει» ‒ σύμφωνα με τον ποιητή, «Το ωραίο και το δύσκολο δεν είναι να κρατήσεις/ είναι να πέσεις και να σηκωθείς». Η ανάγκη συνομιλίας με τον συμπάσχοντα σύντροφο και συνάνθρωπο αποτελεί χαρακτηριστικό της ποιητικής του:

(…) Στο βάθος δεν έκανα τίποτʼ άλλο



παρά να μιλώ για το αίμα μου.



Για τις μέρες που υπήρξαν τόσο θολές.



Για τις νύχτες τις τόσο τρομερές και απάνθρωπες. (…)

[«Πρόλογος», Ο μουγκός τραγουδιστής, 1982]

Έντονο είναι επίσης το ερωτικό συναίσθημα:

(…) Μόνο με την Αγάπη σου.



Να χτίσω ένα άλλο πρόσωπο.



Να γίνω πάλι ένα μικρό αγόρι.



Αθώο σαν το τρεχούμενο νερό.



Και να γνωρίζω τον κόσμο



μ’ ένα καινούργιο θάμπωμα.(…)

[«Μόνο με και για την αγάπη σου», Χαιρετισμοί, 2006]

Το αρχείο του ποιητή δωρήθηκε από την οικογένειά του στο Εργαστήριο Νεοελληνικής Φιλολογίας Αρχειακά τεκμήρια – Τύπος (ΕΑΤΤ) του Πανεπιστημίου Πατρών. Μπορείτε να ακούσετε απαγγελίες ποιημάτων του στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος «Τάκης Σινόπουλος Σπουδαστήριο Νεοελληνικής Ποίησης»:

https://elpenor.gr/index.php/2013-11-22-08-55-56/2013-11-22-09-01-17/41-...

Ιωάννα Σπηλιοπούλου